Tăng cường tính bền vững của nuôi động vật có vỏ tại châu Á (WAVES)
Trường Đại học Cần Thơ đang phối hợp với Đại học Southampton (Anh quốc) triển khai một dự án mới, được tài trợ bởi Cơ quan Nghiên cứu và Đổi mới của Vương quốc Anh (UKRI) với ngân sách 3 triệu bảng Anh, nhằm cải thiện tính bền vững của nghề nuôi động vật có vỏ tại châu Á, khu vực có sản lượng lớn nhất thế giới về loài này.
Từ ngày 11-14/6/2025, tại Trường Đại học Cần Thơ, gần 30 đại biểu là các chuyên gia, nhà khoa học đại diện cho các đối tác dự án “Nghiên cứu hướng đến sự bền vững môi trường trong nuôi động vật thân mềm (WAVES)” đã tham dự cuộc họp khởi động dự án. GS.TS. Vũ Ngọc Út, Hiệu trưởng Trường Thủy sản, chủ nhiệm dự án và PGS.TS. Văn Phạm Đăng Trí, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Biến đổi Khí hậu, đồng chủ nhiệm dự án đã đồng điều phối cuộc họp với Giáo sư Chris Hauton, Giám đốc dự án, Trường Đại học Southampton, Vương quốc Anh.
Bối cảnh và mục tiêu chính
- Giá trị kinh tế và an ninh thực phẩm: Mỗi năm sản lượng động vật có vỏ đạt khoảng 20 triệu tấn, tương đương 29,8 tỷ USD. Tại Đông Nam Á, đây không chỉ là mặt hàng xuất khẩu mà còn là thực phẩm thiết yếu của cộng đồng ven biển.
- Thách thức khí hậu & bệnh dịch: Nhiệt độ biển tăng, biến động mưa bão, và xáo trộn độ mặn có thể giảm khả năng sinh trưởng. Hơn nữa, sản xuất phụ thuộc quá nhiều vào vài loài chủ lực khiến nghề nuôi dễ tổn thương trước dịch bệnh và gián đoạn thị trường.
- Xu thế đổi hướng kinh tế: Một số nông dân chuyển sang xuất khẩu để hưởng lợi lớn hơn, có thể làm suy giảm an ninh thực phẩm địa phương.
Đáp ứng thách thức – dự án WAVES
WAVES được thực hiện với sự hợp tác đa phương từ các tổ chức tại Indonesia, Malaysia, Việt Nam và Vương quốc Anh để hỗ trợ chuyển đổi nghề nuôi động vật có vỏ theo hướng bền vững hơn .
Các tổ chức tham gia:
- Đại học Southampton (Vương quốc Anh)
- Đại học Cần Thơ (Việt Nam)
- Royal Veterinary College (Vương quốc Anh)
- Đại học Stirling (Vương quốc Anh)
- Marine & Fisheries Polytechnic of Jembrana (Indonesia)
- Universiti Sains Malaysia (Malaysia)
- Northumbria University (Vương quốc Anh)
- Newcastle University (Vương quốc Anh)
- WorldFish (Malaysia)
- Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thủy sản số 1 (Việt Nam)
Hoạt động chính của dự án
- Khảo sát hệ thống sản xuất tại Việt Nam, Malaysia và Indonesia.
- Đánh giá khả năng thích nghi của nhiều loài động vật có vỏ với biến đổi môi trường, độ mặn và bệnh dịch.
- Mô hình dự báo tương lai: Sử dụng dữ liệu thu thập để mô phỏng tác động của biến đổi khí hậu, thị trường và chính sách đối với ngành nuôi.
- Xây dựng nền tảng đa loài: Khuyến khích nuôi kết hợp nhiều loài và đầu tư phát triển con giống chất lượng cao để nâng cao khả năng chống chịu và giá trị dinh dưỡng của sản phẩm.
- Truyền thông & Đào tạo: Chia sẻ kết quả nghiên cứu với nông dân và nhà hoạch định chính sách để hướng dẫn chuyển đổi thực tế.
Theo Prof. Chris Hauton (Giám đốc Dự án từ Đại học Southampton): “Biến đổi khí hậu dẫn đến nhiệt độ biển tăng và thay đổi hệ thống khí tượng thủy văn, khiến hệ thống nuôi phụ thuộc quá nhiều vào vài loài dễ tổn thương hơn”.
Dự án WAVES là một minh chứng sống động, đại diện cho một liên minh học thuật quốc tế, kết hợp khảo sát thực địa, mô hình khai thác đa kỹ thuật và cam kết hỗ trợ nông dân, nhằm xây dựng nền nuôi động vật có vỏ tại châu Á trở nên đa dạng, bền vững và kháng biến đổi khí hậu.
